Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownik musi zgłosić pracodawcy chęć skorzystania z urlopu na żądanie najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia. Pracodawca jest natomiast zobowiązany do udzielenia takiego urlopu w terminie wskazanym przez pracownika. Przyjmuje się, że pracownik co do zasady powinien jednak poczekać na zgodę pracodawcy w tym zakresie.

Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w jednym ze swoich orzeczeń twierdząc, że pracownik powinien poczekać na faktyczne udzielenie zgody na urlop na żądanie. Samowolne udanie się na urlop może bowiem w pewnych wypadkach zostać uznane za naruszenie obowiązków pracowniczych uzasadniające wypowiedzenie umowy.

Sąd Najwyższy wskazał także, że są sytuacje, kiedy pracodawca może nie wyrazić zgody na taki urlop, pomimo iż z przepisów Kodeksu pracy wynika, że powinien. Może to mieć miejsce w sytuacji, kiedy zagrożone jest dobro lub mienie pracodawcy lub zakładu pracy.

PROSZĘ KLIKAĆ W OBRAZEK

Świadczenie przeznaczone jest dla osoby, którą zwolniono z zakładu pracy z winy pracodawcy. Liczy się staż i wiek. Starając się o świadczenie, trzeba:
- ukończyć do dnia rozwiązania stosunku pracy 56 lat (kobiety) lub 61 lat (mężczyźni) i mieć odpowiedni staż pracy

- 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) - a pracę stracić z powodu likwidacji pracodawcy lub jego niewypłacalności;

- ukończyć 55/60 lat (kobiety/mężczyźni), lecz wówczas okresy składkowe i nieskładkowe muszą wynosić 30/35 lat (kobiety/mężczyźni), a pracę stracić z winy pracodawcy;

- mieć staż pracy wynoszący minimum 35 lat (kobiety) i 40 lat (mężczyźni), wtedy świadczenie dostaniemy niezależnie od wieku.

Uwaga! Aby mieć szansę na świadczenia,  musimy pracować w zakładzie, z którego jesteśmy zwalniani co najmniej pół roku.

Świadczenia przedemerytalnego nie dostaniemy zaraz po naszym zwolnieniu z zakładu. Wcześniej musimy zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. Dodatkowo przez co najmniej pół roku musimy pobierać zasiłek dla bezrobotnych.

Po sześciu obowiązkowych miesiącach pobierania zasiłku z pośredniaka musimy poprosić powiatowy urząd pracy o specjalne zaświadczenie. W zaświadczeniu urzędnicy muszą wpisać dokładny czas pobierania zasiłku.

Gdy dostaniemy zaświadczenie z urzędu pracy, idziemy do oddziału ZUS, gdzie składamy wniosek o świadczenie przedemerytalne. Trzeba to zrobić osobiście. Świadczenie nie jest przyznawane automatycznie, jeżeli więc nie odwiedzimy ZUS, pieniędzy nie dostaniemy.

 Na złożenie wniosku w ZUS mamy tylko 30 dni od otrzymania zaświadczenia z urzędu pracy. Od 1 marca 2017 roku wysokość świadczenia przedemerytalnego została ustalona na kwotę 1040 zł brutto miesięcznie.
Świadczenia przedemerytalne masz prawo pobierać do czasu osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego.

O podanie dokładnej daty przejścia na emeryturę, która jest uzależniona od daty urodzenia należy dopytać w ZUS.

Ile można dorobić na świadczeniu przedemerytalnym i emeryturze  od 1 marca 2017 r.

Świadczenia przedemerytalne

Świadczenie przedemerytalne, które wynosi od 1 marca 2017 r. 1040 zł brutto zostanie zmniejszone, jeśli kwota uzyskiwanego przychodu przekroczy 25% przeciętnego wynagrodzenia za rok poprzedzający termin waloryzacji, ale nie przekroczy kwoty odpowiadającej 70 proc. tego wynagrodzenia. ZUS zmniejsza świadczenie o kwotę przekroczenia, pozostawiając zawsze prawo do gwarantowanej kwoty minimalnego świadczenia tj. 520 zł brutto/.

Przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2016 r. wyniosło 4047,21 zł. Stąd też kwoty ograniczenia i zawieszenia świadczeń przedemerytalnych przedstawiają się następująco:

Miesięcznie:

- kwota zmniejszająca świadczenie:    1.011,80  zł

- kwota zawieszająca świadczenie:      2.833,10  zł

Rocznie:

- kwota zmniejszająca świadczenie:  12.141,60  zł

- kwota zawieszająca świadczenie:    33.997,20  zł

Emerytura oraz renta chorobowa i rodzinna.

W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia.

W związku z powyższym 70% kwoty przeciętnego wynagrodzenia pozwala dorobić 2.953,24 zł.

Świadczenie zostaje zawieszone, gdy emeryt lub rencista dorabia więcej niż 5.484,60 zł.

Należy pamiętać, że ograniczenie i zawieszenie prawa wystąpi wyłącznie w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. W przypadku np. dorobienia na podstawie umowy o dzieło lub honorariów z tytułu działalności twórczej i artystycznej świadczenia nie ulegają ograniczaniu.

Dla osób, które pracują w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ustawodawca przewidział szczególny rodzaj emerytury, tak zwaną emeryturę pomostową. Emerytury te wprowadza ustawa z dnia 19.12.2008 roku o emeryturach pomostowych.

Prawo do emerytury pomostowej mają osoby, za które odprowadzana jest składka na Fundusz Emerytur Pomostowych. Z tego Funduszu mają być finansowane emerytury pomostowe. Składkę odprowadza pracodawca, który w swoim zakładzie pracy tworzy tak zwany wykaz stanowisk pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Wykazy te pracodawca tworzy samodzielnie. Pracownik może jedynie żądać, aby dopisano go do ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Składka jest odprowadzana za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych. Składkę odprowadza się za osoby urodzone po 1.01.1948 roku. Składka wynosi 1,5 proc. podstawy wymiaru.

W świetle ustawy prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Wykaz takich prac jest zawarty w załączniku do ustawy.

Prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanej z procesem starzenia się. Wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik do ustawy.

Prawo do emerytury pomostowej na ogólnych zasadach przysługuje osobom, które urodziły się po 31.12.1948 roku. Wiek emerytalny dla takiej emerytury na zasadach ogólnych wynosi 55 lat dla kobiet oraz 60 lat dla mężczyzn. Warunkiem uzyskania emerytury jest także odpowiedni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, który powinien wynosić co najmniej 15 lat. Do lat tych nie zalicza się okresów pobierania zasiłku macierzyńskiego i chorobowego.

Kolejnym warunkiem jest posiadanie odpowiedniego okresu składkowego i nieskładkowego w świetle ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Okres ten dla kobiet wynosi minimum 20 lat, a dla mężczyzn minimum 25 lat.

Ustawa przyznaje prawo do emerytury pomostowej tylko tym osobom, które przed dniem 1.01.1999 roku chociaż jeden dzień pracowały w szczególnych warunkach lub charakterze na starych zasadach lub przed tym dniem przez jeden dzień wykonywały pracę, o której mowa w ustawie o emeryturach pomostowych. Oznacza to, że emerytury pomostowej nie otrzymają osoby, które nie pracowały przed 1999 rokiem. Ponadto, aby otrzymać emeryturę pomostową należy wykonywać pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych po dniu 31.12 2008 roku. Ostatnim warunkiem otrzymania emerytury pomostowej na ogólnych zasadach jest rozwiązanie stosunku pracy.

Powyżej opisano zasady otrzymywania emerytury pomostowej na zasadach ogólnych. Ustawa o emeryturach pomostowych wprowadza także odrębne rodzaje emerytury przeznaczone dla konkretnych grup zawodowych.

Małgorzata Karolczyk-Pundyk Forum Pokrzywdzonych Przez Państwo
tel. (+48) 781 729 460 www.forumpokrzywdzonych.pl